Hợp đồng kỳ hạn (Forward Contract) là một trong những công cụ phái sinh cơ bản và phổ biến nhất trong tài chính, được sử dụng rộng rãi để phòng ngừa rủi ro tỷ giá, lãi suất hoặc giá hàng hóa trong tương lai. Dưới đây là khái niệm, 8 đặc điểm nổi bật, cùng rủi ro đi kèm của loại hợp đồng này.
1. Khái niệm Hợp đồng kỳ hạn (Forward Contract)
Hợp đồng kỳ hạn là thỏa thuận song phương giữa hai bên (bên mua và bên bán) nhằm mua hoặc bán một tài sản cơ sở (ví dụ: ngoại tệ, hàng hóa, chứng khoán, vàng, v.v.) tại một thời điểm xác định trong tương lai với mức giá được ấn định trước ngay tại thời điểm ký hợp đồng.
👉 Nói cách khác:
Hai bên cam kết giao dịch trong tương lai nhưng giá giao dịch được xác định ở hiện tại.
2. 8 Đặc điểm chính của Hợp đồng kỳ hạn
| STT | Đặc điểm | Mô tả |
| 1 | Thỏa thuận song phương | Chỉ có 2 bên tham gia (không qua sàn giao dịch). |
| 2 | Giao dịch phi tập trung (OTC) | Được thực hiện trên thị trường OTC (Over-The-Counter), không chuẩn hóa. |
| 3 | Tùy chỉnh linh hoạt | Hai bên có thể tự do thỏa thuận về khối lượng, thời hạn, loại tài sản, địa điểm giao hàng… |
| 4 | Không cần ký quỹ | Thông thường không yêu cầu ký quỹ ban đầu như hợp đồng tương lai (futures). |
| 5 | Thanh toán cuối kỳ | Việc chuyển giao tài sản và thanh toán chỉ diễn ra vào ngày đáo hạn. |
| 6 | Không được giao dịch lại | Hợp đồng kỳ hạn không thể chuyển nhượng cho bên thứ ba. |
| 7 | Giá cố định ngay từ đầu | Giá kỳ hạn được xác định tại thời điểm ký kết và không thay đổi suốt thời gian hiệu lực. |
| 8 | Đối tác chịu rủi ro tín dụng | Nếu một bên không thực hiện nghĩa vụ, bên còn lại có thể chịu rủi ro vỡ nợ (default risk). |
3. Rủi ro khi tham gia Hợp đồng kỳ hạn
| Loại rủi ro | Mô tả chi tiết |
| 1. Rủi ro thị trường (Market Risk) | Nếu giá thị trường thay đổi bất lợi so với giá kỳ hạn, một bên sẽ chịu lỗ lớn. |
| 2. Rủi ro tín dụng (Credit Risk) | Một bên có thể không thực hiện nghĩa vụ khi đến hạn (vỡ nợ, phá sản…). |
| 3. Rủi ro thanh khoản (Liquidity Risk) | Do không thể chuyển nhượng hợp đồng, việc thoát khỏi vị thế là rất khó. |
| 4. Rủi ro định giá (Valuation Risk) | Việc định giá hợp đồng kỳ hạn trong quá trình nắm giữ là phức tạp vì không có giá niêm yết công khai. |
| 5. Rủi ro pháp lý (Legal Risk) | Hợp đồng phi chuẩn, nên nếu tranh chấp xảy ra, việc giải quyết có thể kéo dài hoặc phức tạp. |
4. Ví dụ minh họa
Doanh nghiệp A (Việt Nam) biết rằng 3 tháng nữa sẽ cần nhập khẩu 1 triệu USD hàng hóa.
→ Họ lo ngại tỷ giá USD/VND sẽ tăng.
→ A ký hợp đồng kỳ hạn với ngân hàng để mua 1 triệu USD sau 3 tháng với tỷ giá cố định 25.000 VND/USD.
- Nếu 3 tháng sau, tỷ giá thị trường là 26.000 VND/USD, A lãi vì mua được rẻ hơn thị trường.
- Nếu tỷ giá giảm xuống 24.000 VND/USD, A lỗ vì vẫn phải mua theo giá cao hơn đã cam kết.
Tóm tắt nhanh
| Hợp đồng kỳ hạn (Forward Contract) | |
| Thị trường | OTC (phi tập trung) |
| Mục tiêu chính | Phòng ngừa rủi ro hoặc đầu cơ |
| Tùy chỉnh điều khoản | Có (linh hoạt cao) |
| Thanh toán | Cuối kỳ |
| Rủi ro lớn nhất | Tín dụng & Thị trường |
| Tính thanh khoản | Thấp |
| Khả năng chuyển nhượng | Không |
Finy không thu bất kỳ khoản tiền nào trước khi giải ngân
