Tái Cấp Vốn Là Gì? Các Hình Thức Tái Cấp Vốn?

Tái cấp vốn là một khái niệm quan trọng trong lĩnh vực tài chính – ngân hàng, đặc biệt liên quan đến hoạt động của Ngân hàng Trung ương (NHTW) đối với các ngân hàng thương mại (NHTM). Dưới đây là phần giải thích chi tiết 👇

1. Khái niệm Tái cấp vốn là gì?

Tái cấp vốn (Refinancing) là hình thức Ngân hàng Trung ương (NHTW) cấp vốn ngắn hạn cho các ngân hàng thương mại (NHTM) hoặc tổ chức tín dụng (TCTD) khi họ thiếu hụt tạm thời về khả năng thanh toán hoặc dự trữ bắt buộc.

👉 Hiểu đơn giản:
Khi một ngân hàng thương mại “thiếu tiền mặt” để đáp ứng nhu cầu rút tiền của khách hàng hoặc nhu cầu thanh toán, họ có thể vay lại từ Ngân hàng Trung ương thông qua nghiệp vụ tái cấp vốn.

2. Mục đích của tái cấp vốn

• Giúp các NHTM đảm bảo khả năng thanh toán trong ngắn hạn.

• Ổn định hệ thống ngân hàng, tránh tình trạng đổ vỡ dây chuyền.

• Là công cụ điều hành chính sách tiền tệ của NHTW:
  → Bằng cách thay đổi lãi suất tái cấp vốn, NHTW có thể tác động đến cung tiền trong nền kinh tế.

3. Các hình thức tái cấp vốn chủ yếu

Ngân hàng Trung ương có thể tái cấp vốn cho NHTM theo nhiều hình thức khác nhau, bao gồm:

1. Chiết khấu (Discounting)

• NHTM mang các giấy tờ có giá ngắn hạn (hối phiếu, tín phiếu, thương phiếu…) đến NHTW để chiết khấu, tức là bán lại trước hạn và nhận tiền mặt.

• NHTW sẽ thu lãi dựa trên lãi suất chiết khấu.

➡️ Ví dụ: Ngân hàng có thương phiếu trị giá 10 tỷ, còn 3 tháng đáo hạn, chiết khấu tại NHTW với lãi suất 5%/năm → nhận được ~9,875 tỷ.

2. Tái chiết khấu (Rediscounting)

• Khi NHTM đã chiết khấu lại cho khách hàng, nhưng nay cần thêm vốn, họ có thể mang các giấy tờ đã chiết khấu đó lên NHTW để tái chiết khấu.

• Nói cách khác: NHTW chiết khấu lại cho NHTM những giấy tờ mà NHTM đã chiết khấu cho doanh nghiệp.

3. Cho vay có bảo đảm bằng cầm cố giấy tờ có giá

• NHTM dùng giấy tờ có giá (như trái phiếu Chính phủ, tín phiếu kho bạc, chứng chỉ tiền gửi…) để cầm cố tại NHTW và nhận một khoản vay ngắn hạn.

• Đây là hình thức phổ biến nhất hiện nay.

4. Cho vay theo hạn mức tái cấp vốn

• NHTW ấn định một hạn mức tối đa mà NHTM được vay trong một thời kỳ nhất định.

• NHTM có thể vay trong giới hạn này, tùy theo nhu cầu thanh khoản.

5. Tái cấp vốn đặc biệt (Special refinancing)

• Được áp dụng trong các trường hợp khẩn cấp:
  • Khi có ngân hàng gặp khó khăn nghiêm trọng về thanh khoản.

  • Khi Nhà nước cần hỗ trợ tín dụng cho một ngành hoặc lĩnh vực ưu tiên.

• Điều kiện, lãi suất và thời hạn vay do NHTW quyết định đặc biệt.

4. Lãi suất tái cấp vốn

• Lãi suất tái cấp vốn là mức lãi suất mà NHTW áp dụng khi cho các NHTM vay vốn qua nghiệp vụ tái cấp vốn.

• Đây là một trong những công cụ chính sách tiền tệ chủ chốt:
  • Khi NHTW tăng lãi suất tái cấp vốn → chi phí vay của NHTM tăng → cung tiền giảm → kiềm chế lạm phát.

  • Khi NHTW giảm lãi suất tái cấp vốn → NHTM dễ vay vốn hơn → cung tiền tăng → kích thích kinh tế.

Tóm tắt ngắn gọn: